ΟΙ 10 ΠΙΘΑΝΟΙ «ΕΝΟΙΚΟΙ» ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ: ΠΟΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΩΝΑΝ;

Πέμπτη, 20 Νοεμβρίου 2014

ΟΙ 10 ΠΙΘΑΝΟΙ «ΕΝΟΙΚΟΙ» ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ: ΠΟΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΩΝΑΝ;

Η πιο δημοφιλής -και πιο απίθανη- εκδοχή λέει ότι στον τάφο της Αμφίπολης βρίσκεται ο σκελετός του ίδιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι αρχαιολόγοι το θεωρούν απίθανο -ενδόμυχα ίσως όλοι θα θέλαμε να διαψευστούν. Όπως είναι γνωστό, ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. Πώς βρέθηκε τότε στην Αμφίπολη, ενώ διαφορετικές πηγές αναφέρουν ως τόπο ταφής του την Αλεξάνδρεια;
Η συγκεκριμένη εκδοχή λέει πως η μητέρα Ολυμπιάδα φρόντισε να μεταφέρει τα οστά στην Αμφίπολη, ωστόσο, είπαμε, σχεδόν όλοι οι σοβαροί αρχαιολόγοι την απορρίπτουν. Ας δούμε όμως ποιοι είναι οι υπόλοιποι υποψήφιοι «ένοικοι» του τάφου, με βάση τους ισχυρισμούς ιστορικών και αρχαιολόγων, και ποια ήταν η σχέση τους με τον μεγάλο στρατηλάτη.

Ολυμπιάδα, η παθιασμένη μητέρα

Μια από τις πιο δημοφιλείς εκδοχές λέει πως όχι, ο τάφος δεν φιλοξένησε τον Μεγαλέξανδρο, αλλά τη μητέρα Ολυμπιάδα, μια γυναίκα δυναμική όσο και μυστηριακή, η οποία διακρίθηκε για την ιδιαίτερη μόρφωσή της, το ανήσυχο πνεύμα της και τις μεταφυσικές ανησυχίες της -υπηρέτησε για χρόνια ως ιέρεια το Μαντείο της Δωδώνης.
Η Ολυμπιάδα έτρεφε παθολογική αδυναμία στον Αλέξανδρο κι ο ίδιος είχε μεγάλο «δέσιμο» μαζί της. Γυναίκα, εκρηκτική και παθιασμένη, αν και έζησε στη σκιά δύο πολύ σημαντικών ιστορικών προσωπικοτήτων (του Φίλιππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου), κατάφερε να αφήσει στην ιστορία το στίγμα της. Ο Πλούταρχος τη χαρακτήριζε «ζηλιάρα» κι έγραφε ότι κυκλοφορούσε με εξημερωμένα φίδια. Η ίδια υποστήριζε ότι συνέλαβε τον Αλέξανδρο κάνοντας έρωτα με ένα φίδι, που ήταν η μετενσάρκωση του Δία.
Αποξενώθηκε από τον Φίλιππο όταν εκείνος παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα -στην οποία δόθηκε το όνομα Ευρυδίκη- και οδηγήθηκε σε εθελοντική εξορία στην Ηπειρο -μαζί με τον Αλέξανδρο- από όπου ανέπτυξε πολιτική, αργότερα και πολεμική δράση. Η αναπάντεχη αναγγελία του θανάτου του τη συνέτριψε. Ο θρήνος μεγάλωσε από το γεγονός ότι ο αγαπημένος νεκρός έμενε άταφος στη Βαβυλώνα -λόγω των αγώνων διαδοχής των στρατηγών του.
Το τέλος της ήταν τραγικό. Κατάφερε να εξοντώσει την άσπονδη αντίζηλο Ευρυδίκη και τον Φίλιππο Αρριδαίο, που είχαν συμμαχήσει στην ανακήρυξη του Κάσσανδρου ως επιμελητή του Μακεδονικού θρόνου, όμως ο Κάσσανδρος την κυνήγησε στην παραθαλάσσια πόλη του Θερμαϊκού, Πύδνα -όπου είχε οχυρωθεί μαζί, με τους πιστούς της, τη Ρωξάννη και τον μικρό γιο της Αλέξανδρο. Η πολιορκία κράτησε μήνες, η Ολυμπιάδα αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει για να σώσει τον εγγονό της. Ο Κάσσανδρος κατά μία εκδοχή, έβαλε στρατιώτες του να τη δολοφονήσουν. Κατά την πιο διαδεδομένη εκδοχή, όμως, έβαλε εξαγριωμένους συγγενείς θυμάτων της να τη λιθοβολήσουν μέχρι θανάτου. Εικάζεται ότι ο τάφος της βρίσκεται στον τύμβο Τούμπα στην Πύδνα, αλλά δεν έχει ακόμα ανασκαφεί. Η πιθανότητα να βρίσκεται η ίδια στα ταφικό μνημείο της Αμφίπολης έχει υποστηριχτεί από το CNN και από τον ιστορικό και συγγραφέα, Αντριου Τσανγκ.

Ρωξάνη, ο έρωτας

Μια άλλη πιθανή ένοικος του τάφου, σύμφωνα πάντα με όσα έχουν ακουστεί τους τελευταίους μήνες είναι η Ρωξάνη, η «βάρβαρη» σύζυγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μητέρα του γιου του, Αλεξάνδρου Δ. Το όνομά της σημαίνει «Φωτεινή». Σύμφωνα με τον Αρριανό «ήταν η ωραιότερη Ασιάτισσα, που είχε δει μέχρι τότε η στρατιά». Για κάποιους ιστορικούς η συνάντησή της με τον Αλέξανδρο ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Για άλλους ήταν μια στρατηγική κίνηση, που είχε στόχο να συμφιλιώσει την εξουσία του με τους πολεμοχαρείς Σογδιανούς.

Ο θάνατος του Αλέξανδρου -στον οποίο σύμφωνα με κάποιες θεωρίες εμπλέκεται λόγω της ζήλιας της για τον γάμο του με την κόρη του Δαρείου, Στάτειρα- τη βρήκε έγκυο. Ο γιος της, Αλέξανδρος Δ' δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του.

Μετά τους πολέμους των επιγόνων και την κυριαρχία του Κάσσανδρουκατέφυγε στην Ηπειρο, υπό την προστασία της Ολυμπιάδας. Δεν γλίτωσε, όμως, από τη μανία του Κάσσανδρου να εξαφανίσει από προσώπου Γης οποιονδήποτε είχε συγγενική σχέση με τον Μεγαλέξανδρο.

Υστερα από τον θάνατο της βασίλισσας, η Ρωξάνη ήταν πια απροστάτευτη και έξι χρόνια μετά, δολοφονήθηκε μαζί με τον 13χρονο γιο της και νόμιμο διάδοχο της αυτοκρατορίας.

Η πιθανότητα να είναι η Ρωξάνη στον τάφο της Αμφίπολης συζητείται από κάποιους αρχαιολόγους. Το ίδιο ισχύει και για την πιθανότητα να είναι στον τάφο ο 13χρονος γιος της, Αλέξανδρος Δ. Βάσει αυτού του σεναρίου, ο Κάσσανδρος πρώτα τον σκότωσε κι ύστερα τον έθαψε με τιμές ως άρμοζε στον απόγονο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η επικρατέστερη εκδοχή, πάντως, λέει ότι ο μικρός Αλέξανδρος τάφηκε στον βασιλικό τάφο των Αιγών, σε απόσταση 4 μ. από τον τάφο του παππού του, Φιλίππου Β. 

Κλεοπάτρα, η μικρή αδερφή

Η αδερφή του Αλέξανδρου είναι ακόμα ένας από τους υποψήφιους ένοικους του τάφου. Κόρη του Φιλίππου Β και της Ολυμπιάδας, παντρεύτηκε τον θείο της, Αλέξανδρο Μολοσσό, μετά τον θάνατό του τον βασιλιά της Περσίας, Περδίκκα Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου μετέβη στις Σάρδεις. Κατά την επιστροφή της στην Αλεξάνδρεια δολοφονήθηκε κι αυτή με εντολή του Κάσσανδρου.

Κάσσανδρος, ο εξολοθρευτής

Εδώ έχουμε μια από τις πιο δημοφιλείς εκδοχές: ότι στον τάφο βρίσκεται ο Κάσσανδρος, γιος του Αντιπάτρου, αντιβασιλιά της Μακεδονίας στα χρόνια της εκστρατείας του Αλεξάνδρου στην Ασία. Ο Κάσσανδρος είναι ο δολοφόνος των μελών της βασιλικής οικογένειας, ο οποίοε εξόντωσε κάθε εξ αίματος συγγενή του Αλεξάνδρου (από τη γηραιά μητέρα Ολυμπιάδα μέχρι τον 13χρονο γιο του, Αλέξανδρο). Ανθρωπος με αγάπη για την τέχνη (παρακολουθούσε μαθήματα του Αριστοτέλη μαζί με τον Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα) και βίαια ένστικτα, το 304 π.Χ. επικράτησε των υπολοίπων επιγόνων, παίρνοντας τον τίτλο του βασιλιά της Μακεδονίας. Πέθανε το 298 π.Χ. από υδρωπικία.

Αντίγονος, ο Μονόφθαλμος και μεγαλόψυχος

Εχασε το αριστερό του μάτι στη μάχη, γι' αυτό και απέκτησε το προσωνύμιο «ο μονόφθαλμος» ή «Κύκλωπας». Ηταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο γηραιότερος διάδοχός του και μια από τις σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής. Στην ιστορία έχει μείνει ως μεγαλόψυχος, ικανός στρατηγός και ιδιόρυθμος.

Το 306 π.Χ., ανακηρύχθηκε από το στρατό του βασιλιάς και διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συμμάχησε με τον Αντίπατρο και μετά τον θάνατο του Περδίκκα ανέλαβε τη Μικρά Ασία και τη Συρία.

Πέθανε σε ηλικία 81 ετών, αφήνοντας πίσω μύθους μιας ιδιαίτερης προσωπικότητας. Ενδεικτικά αναφέρεται η ιστορία, που λέει πώς απάντησε σε αυλοκόλακα, ο οποίος τον χαρακτήρισε «Γιο του Ηλιου»: «Δεν το πιστεύει αυτό ο δούλος που μου φέρνει το δοχείο νυκτός».

 Ηφαιστίωνας, ο αγαπημένος φίλος

Άλλη μια δημοφιλής εκδοχή που λέει ότι στο μνημείο βρίσκεται ο παιδικός φίλος και συνοδοιπόρος του Αλεξάνδρου. Ηταν και οι δύο μαθητές του Αριστοτέλη και ήταν από παιδιά πολύ δεμένοι μεταξύ τους. Η φιλία τους, μάλιστα, θεωρείται αντίστοιχη της σχέσης Αχιλλέα- Πάτροκλου.

Όταν ο Ηφαιστίωνας πέθανε -ξαφνικά από πυρετό το 325 π.Χ.- ο Αλέξανδρος τον θρήνησε όσο κανείς. Ξύρισε τα μαλλιά του, εκτέλεσε τον γιατρό του και όπως αναφέρει ο ιστορικός Αρριανός, έμεινε τρεις μέρες χωρίς τροφή και διέταξε να σβήσει η ιερή φωτιά στους ναούς όλης της χώρας (όπως όριζε το εθιμικό των Περσών στους θανάτους των βασιλέων).

Η θεωρία που λέει ότι αυτός είναι ο «ένοικος» του Τύμβου Καστά, στηρίζεται στο γεγονός ότι είναι δεδομένο πως ο Μέγας Αλέξανδρος θα του έφτιαχνε έναν βασιλικό τάφο. Τη συγκεκριμένη θεωρία έχει υποστηρίξει και ο καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης, ενώ την υποστηρίζει με πάθος και η Ντόροθι Κινγκ

Ηρακλής, ο πρωτότοκος γιος

Η πιθανότητα να είναι στον τάφο κάποιος εξ αίματος συγγενής του Μεγάλου Αλεξάνδρου εκτείνεται και στην περίπτωση του Ηρακλή, πρωτότοκου, νόθου γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Περσίδας ερωμένης του Βαρσίνης. Γεννήθηκε το 327 π.Χ. και πήρε το όνομα του μυθικού ήρωα, όμως ως μη νόμιμος γιος δεν είχε κληρονομικά δικαιώματα στον θρόνο.

Αν και ζούσε σχεδόν ξεχασμένος στην Πέργαμο, ο Πολυπέρχων τον κάλεσε να πολεμήσει εναντίον του Κάσσανδρου. Οταν ο τελευταίος το έμαθε, έστειλε επιστολή στον Πολυπέρχοντα υποσχόμενος να αναγνωρίσει την εξουσία του στην Ευρώπη, αρκεί πρώτα να σκότωνε τον Ηρακλή. Ο Πολυπέρχων υπάκουσε και τον δολοφόνησε -σε ηλικία 21 ετών- μαζί με τη μητέρα του, κι έτσι έσβησε και ο τελευταίος απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Φίλιππος ο Αριδαίος, ο ασταθής αδερφός

Ο Φίλιππος Γ' ή Φίλιππος ο Αριδαίος, ήταν ο πνευματικά ασταθής ετεροθαλής αδελφός του Μεγάλου Αλεξάνδρου -κάποιοι πιστεύουν ότι υπαίτια για τα νοητικά του προβλήματα ήταν η Ολυμπιάδα.

Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου ανακηρύχτηκε βασιλιάς από τον Περδίκκα, στην ουσία όμως ήταν μια μαριονέτα στα χέρια του.

Μετά τη δολοφονία του Περδίκκα, επέστρεψε στη Μακεδονία υπό τη φύλαξη του Αντίπατρου. Η Ολυμπιάδα -που θεωρούσε νόμιμο διάδοχο τον εγγονό της Αλέξανδρο Δ- και μισούσε τη φιλόδοξη σύζυγό του, Ευρυδίκη, διέταξε τον θάνατό του το 319 π.Χ.

Νέαρχος, ο ναύαρχος

Ήταν ο επικεφαλής του στόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στενός φίλος και συνεργάτης του, ο οποίος διακρίθηκε για τις ικανότητες του στην διακυβέρνηση του στόλου. Οι πιθανότητες να είναι αυτός στον τάφο βασίζονται στις αναφορές που λένε ότι η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί στη Αμφίπολη, όπου μεγάλωσε από όταν ήταν παιδί.

Και δεδομένου ότι ήταν μια από τις σημαντικές φυσιογνωμίες της εποχής, δικαιολογείται η ύπαρξη ενός μεγαλοπρεπή τάφου. Η συγκεκριμένη εκδοχή έχει στηριχθεί ανοιχτά από τον ιστορικό Ρόμπιν Λέιν Φοξ.

Με περίπου την ίδια λογική, στο μνημείο δεν αποκλείεται να κρύβεται και κάποιος άλλος από τους ναυάρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή τους στρατηγούς του (Λαομέδων, Ανδρασθένης ή Πολυπέρχων).

Πηγή: thetoc.gr